Paul Christiaan Smis brengt lang vergeten verhalen terug uit een wereld die wild in beweging was. Hij laat zien hoe rauw het leven kon zijn in de Middeleeuwen, doordrenkt van angst voor ziekte, dood en hogere machten. Niet zonder ironie trekt Smis aan de sluier van ‘goed en kwaad’ die ook toen al lag over het menselijk denken en handelen.
In dit boek ontmoet je een meisje dat stenen sjouwt voor een katapult, een bisschop in een vissersbootje en een zilversmid die worstelt met de liefde. In negentwintig korte verhalen word je meegenomen door heel Europa, naar Middeleeuwers die – gewild of ongewild – spelers werden in dramatische scènes. De personages groeien in enkele alinea’s uit tot mensen met herkenbare gevoelens. Je ziet ze hopen, bidden en proberen, je ziet ze slagen of falen.
Recensies
“Paul Christiaan Smis bewijst dat het Nederlands een mooie taal is. Smis, schrijf zo voort!” – Ester Smit, recensent bij Historiën
“Veel verhalen zetten je aan het denken, laten zien wat bijvoorbeeld hebzucht en jaloezie met een mens kan doen. Als je eenmaal aan een verhaal begint, dan kan je niet meer stoppen.” – Anneke van Dijken, recensent
“Smis is een echte verteller die de kunst verstaat in een paar bladzijden de spanning op te voeren tot het kookpunt.” – Jos van Raan, Geschiedenis.nl
Een voorpublicatie uit deze bundel is hier te lezen.
In dit interview vertelt Paul Christiaan Smis over zijn schrijven.
Productspecificaties
Titel: Historische Verhalen. Korte verhalen uit de Middeleeuwen
Auteur: Paul Christiaan Smis
Prijs: €17,50
Voorwoord
Lang geleden, het was tijdens een geschiedenisles op de lagere school, zei een leraar: ‘De middeleeuwen, dat was een duistere periode, daar weten we niet veel van.’ Zoiets moet je tegen mij niet zeggen, dan zit ik meteen op het puntje van mijn stoel. We hebben hele bibliotheken over de klassieke oudheid, we beschikken over een berg kennis aangaande de vroegmoderne tijd en dan zouden we in het duister tasten als het over de middeleeuwen gaat? Kom nou! Het was misschien sociaal niet het handigste dat ik kon doen, maar ik begon direct allerlei vragen te stellen. Bijvoorbeeld: ‘Is dat wel zo?’ en ‘Waarom dan? De leraar zag een lastig jongetje met hinderlijke vragen, hij negeerde mij verder. Toen ben ik zelf maar op zoek gegaan. Nu, jaren later, zit ik heel tevreden tussen stapels met boeken over mijn geliefde middeleeuwen.
Ik begrijp inmiddels dat het wel meeviel met dat ‘duistere’. De wijze waarop kennis werd bewaard, doorgegeven en zelfs opnieuw werd ontdekt, vind ik bijna sprookjesachtig mooi. De periode tussen pakweg 500 en 1500 was niet een tijd van verval. Natuurlijk, er was soms chaos of achteruitgang, maar de middeleeuwen kenmerkten zich voornamelijk door veerkracht en groei. Het is fascinerend om te zien hoe er, na het afbrokkelen van de oude gemeenschappen, heel nieuwe vormen van samenleven ontstonden. De middeleeuwse kunstuitingen, de wijze van bouwen en de uitvindingen waren ronduit indrukwekkend. In een romaanse of in een gotische kerk kun je dit alles bij elkaar vinden in één bouwwerk. De nieuwe stromingen in het denken die we zien in de vroegmoderne tijd, waren vaak geworteld in het gedachtengoed van middeleeuwers.
Ik kan niet kiezen tussen de verschillende benaderingen van de historie. Ik vind bijvoorbeeld institutionele geschiedenis net zo interessant als economische of sociale geschiedschrijving. Daarom vertel ik verhalen over vorsten die met elkaar overhooplagen, maar ook over een leerling edelsmid die worstelt met zijn vaardigheden en met de liefde. Ik laat een meisje stenen sjouwen voor een katapult in een belegerde stad en in weer een ander verhaal dobbert een bisschop rond in een wrakkig vissersbootje. De personages bewegen zich in een wereld die zich uitstrekt van het uitdovende plaatsje Garðar op Groenland tot de florerende Omajjadenstad Damascus. We dwalen van een torentrans in Septa, aan de Straat van Gibraltar, helemaal naar het noorden, naar een klooster in de oude Noorse hoofdstad Nidaros.
Ik heb de vertellingen die je nu gaat lezen niet in mijn eentje geschreven. Wel heb ik de letters op papier gezet, maar het boek zou er niet gekomen zijn zonder de toegewijde sturing van Rik van der Vlugt, mijn uitgever en hoofdredacteur. Zijn tactvolle en kundige inbreng hield mij in het juiste spoor. Voor de eindredactie en voor veel bemoedigende opmerkingen ben ik bovendien dank verschuldigd aan Esther Roth en Marjolijn van de Gender. Lof en erkentelijkheid ook voor Marieke Dwarswaard en Ferry Gouwens vanwege hun scherpe blik bij het nakijken van de tekst.
Ten slotte wil ik hier mijn lieve Ruth Manenschijn voor het voetlicht roepen. Haar aansporing en haar koffie hebben ervoor gezorgd dat ik niet langer wachtte en mijmerde, maar dat ik werkelijk begon te typen.
Ik prijs mij gelukkig dat ik in dit boek enkele middeleeuwse levens en gebeurtenissen mocht beschrijven. Ik wens je veel plezier toe bij het lezen.
Paul Christiaan Smis
Alphen aan den Rijn, 16 juni 2018